Najtajniejsza seria polskich banknotów

W 2015 roku w jednym ze skarbców Narodowego Banku Polskiego odtajniono i otwarto skrzynie. Zawierały trzy komplety materiałów do produkcji niezwykłych banknotów opatrzonych kryptonimem E-71. Ich powstanie związane było z sytuacją polityczną powstałą po zakończeniu II wojny światowej. Władze PRL w ramach Układu Warszawskiego posiadały plany na wypadek konfliktu militarnego z NATO. Jednym z elementów było zabezpieczenie obrotu gotówkowego w czasie wojny.

W latach 60. XX wieku NBP rozpoczął prace projektowe tajnej serii banknotów pn. „Miasta polskie”. Do lat 80. przygotowano nominały: Poznań - 20 zł, Gdańsk - 50 zł, Katowice - 100 zł, Lublin - 200 zł, Kraków - 500 zł, Warszawa - 1000 zł oraz Gniezno 2000 zł. Ostatecznie materiały dotyczące projektu zostały złożone w trzech drewnianych skrzyniach opatrzonych klauzulą „tajne specjalnego znaczenia”.

- To arcyciekawe i zaskakujące odkrycie pozostawiające pole do pewnych spekulacji - uważa Adam Wojtkowiak z Polskiego Oddziału Numizmatycznego. - Prawdopodobnie pieniądze z serii E-71 miały służyć polskiemu personelowi wojskowemu na okupowanych terenach m.in. w Niemczech czy Danii. Pamiętajmy jednak, że okres PRL-u charakteryzował się ciągłymi wstrząsami gospodarczymi. Dlatego dopuszczam możliwość, że władze mogły planować ich użycie również w ramach powszechnej wymiany banknotów, jak miało to miejsce w 1950 roku. Wtedy wymiana odbyła się dużym kosztem polskiego społeczeństwa.

Wystawa poświęcona tajnym banknotom jest dostępna w siedzibie NBP do 29 maja.

(md)