Warto było? Oni tworzyli nasze województwo

- O powstaniu woj. lubuskiego zadecydowało 120 tys. podpisów poparcia, ale nie tylko. Zadecydowało także myślenie, że tutaj, na Ziemiach Zachodnich, trzeba umożliwić mieszkańcom zakorzenienie się, że trzeba stworzyć warunki do budowania własnej tożsamości – mówił prezydent Bronisław Komorowski. Przyjechał do Krosna Odrzańskiego na uroczystości jubileuszu powstania województwa lubuskiego.

- Porozumienie paradyskie jest oczywistym dowodem, że porozumienia polityczne można dotrzymywać – mówi Czesław Fiedorowicz. - Łączenie miasta z gminą, to dobre rozwiązanie dla wszystkich.
Cała rozmowa

- Porozumienia dają możliwości. Na płaszczyźnie ekonomicznej Umowa Paradyska jest sukcesem. Podobnie może być w przypadku połączenia miasta z gminą. 100 mln zł to kwota, o którą warto walczyć. Nie można jej przyrównywać do budżetu gminy, lecz do funduszy przeznaczanych na inwestycje. A to oznacza zwielokrotnienie możliwości - mówi Andrzej Brachmański.
Cała rozmowa.

- Przed 15 laty zbierałem podpisy pod petycją za powołaniem woj. lubuskiego. Dobrze, że powstało – mówi Andrzej Cyrankowski. - Teraz powinniśmy połączyć miasto z gminą.
Cała rozmowa.

Jak powstawało woj. lubuskie

Oficjalnie województwo funkcjonuje od 1 stycznia 1999 r. Powstawało wśród sporów, bo usiłowano połączyć to, co kiedyś rozdzielono. Tuż po II wojnie światowej Zielona Góra wchodziła w skład woj. poznańskiego. W 1950 r. utworzono woj. zielonogórskie ze stolicą w Zielonej Górze (Polska została podzielona na 17 województw). Wzbudziło to olbrzymie rozczarowanie w Gorzowie, który również pretendował do tego miana. Trzecim ważnym ośrodkiem był Głogów. Ten układ zmieniła reforma administracyjna w 1975 r. kiedy utworzono 49 województw. Z okrojonego woj. zielonogórskiego odłączono Głogów, powstało też woj. gorzowskie. Reforma zlikwidowała powiaty.

W 1998 r. rząd Jerzego Buzka postanowił wprowadzić reformę administracyjną. Największe zmiany to przywrócenie powiatów i zmniejszenie liczby województw. Według autorów reformy, zamiast 49 miało zostać tylko 12 dużych województw. Zielona Góra wraz z Krosnem, Nową Solą, Żaganiem, Gubinem i Żarami mała trafić do woj. dolnośląskiego. Gorzów, Międzyrzecz, Świebodzin, Słubice i Sulechów do woj. wielkopolskiego.

To wywołało ogromny opór zwłaszcza w starych ośrodkach wojewódzkich sprzed reformy z 1975 r. Swój status miała utracić m.in. Bydgoszcz, Koszalin, Opole, Kielce. Rozpoczęły się protesty społeczne. Przeciwnicy reformy długo optowali za rozwiązaniem, by utrzymać 25 województw, m.in. w Gorzowie. Rząd nie chciał ustąpić.

W naszym regionie przełomem okazała się być Umowa Paradyska, zawarta 13 marca 1998 r. w Paradyżu. Wszyscy parlamentarzyści z obu województw podpisali list do premiera Jerzego Buzka popierający powstanie województwa. Mieszkańcy regionu przez kilka miesięcy zbierali podpisy pod obywatelskim projektem ustawy w sprawie utworzenia woj. lubuskiego. Za takim rozwiązaniem opowiedziało się 120 tys. osób.

Rząd ustąpił i Sejm przegłosował powołanie 15 województw. Po wecie prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego powołano jeszcze woj. świętokrzyskie ze stolicą w Kielcach.

KALENDARIUM

* 5 stycznia 1998 r. - parlamentarzyści AWS spotykają się w Mierkach k. Olsztyna. Omawiają nową mapę województw samorządowo-rządowych. Opowiadają się za podziałem kraju na 12 do 17 województw.
*6 stycznia 1998 r. - wojewoda zielonogórski, Marian Miłek, powołuje tzw. zespół ds. argumentów, który ma przygotować dokument uzasadniający pozostawienie na mapie woj. zielonogórskiego. W tym samym czasie Gorzowskie Stowarzyszenie Regionalne broni koncepcji 25 województw z zachowaniem woj. gorzowskiego.
* 10 lutego 1998 r. - w ratuszu w Międzyrzeczu zbiera się 17 reprezentantów woj. gorzowskiego i 14 przedstawicieli woj. zielonogórskiego. Po raz pierwszy pada propozycja, by wojewoda urzędował w Gorzowie a marszałek w  Zielonej Górze.
* 4 marca 1998 r. - zawiązuje się Stowarzyszenie na Rzecz Promocji i Powołania Województwa Lubuskiego ze Stanisławą Czeredą na czele. Liczy ono 167 członków.
* 13 marca 1998 r. - w Paradyżu parlamentarzyści podpisują list do premiera Jerzego Buzka, z postulatem powołania woj. lubuskiego.
* 13-21 maja 1998 r. – cykl posiedzeń sejmowej komisji administracji i spraw wewnętrznych oraz sejmowej komisji samorządu terytorialnego i polityki regionalnej na temat podziału administracyjnego kraju.
* 2 czerwca 1998 r. - mamy 120 tys. podpisów pod obywatelskim projektem ustawy w sprawie utworzenia woj. lubuskiego.
* 1 lipca 1998 r. – Sejm uchwala nowy podział administracyjny kraju w wersji przewidującej podział na 15 województw. 2 lipca – prezydent Aleksander Kwaśniewski odmawia podpisania ustawy i kieruje ją do Sejmu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie. Chodzi o utworzenie kolejnych województw z siedzibą w Kielcach i Koszalinie.
* 16 lipca 1998 r. – Sejm uchwala poselski projekt przewidujący podział na 16 województw.
* 27 lipca 1998 r. - prezydent podpisuje ustawę o trójszczeblowym podziale administracyjnym kraju, wraz z mapą 16 województw, uwzględniającą Lubuskie.
* 11 października 1998 r. – odbywają się wybory samorządowe do 16 sejmików województw.
* 1 stycznia 1999 r. - nowy podział administracyjny kraju wchodzi w życie.

Na podstawie www.lubuskie.pl