Prof. Joachim Zdrenka i prof. Marceli Tureczek wyjaśniają: - Celem projektu realizowanego w jedynej w Polsce Pracowni Epigraficznej, funkcjonującej w strukturze Uniwersytetu Zielonogórskiego od 2001 r., jest inwentaryzacja i krytyczne opracowanie obiektów i inskrypcji zachowanych na terenach Polski Zachodniej. Instytut Historii UZ jest obecnie jedynym w Polsce, który prowadzi tego typu badania na tak dużą skalę. Projekt będzie skupiać się na opracowaniu wszystkich średniowiecznych i nowożytnych obiektów epigraficznych (dzwony, płyty nagrobne, ołtarze, malarstwo, wyroby rzemiosła itp.).

W Lubuskiem przez 15 lat badań opracowano i zinwentaryzowano prawie 4 tys. obiektów i ok. 13 tys. inskrypcji. Jest to kontynuacja projektu zrealizowanego w latach 2003-2018 na terenie naszego województwa, w Instytucie Historii UZ. Obecnie, dzięki tym badaniom, województwo lubuskie jest jedynym w Polsce, które posiada tak obszerną dokumentację zabytków epigraficznych powstałych do 1815 roku. Jak tłumaczy prof. Tureczek: - Sukces tych badań, zrealizowanych w czteroosobowym wówczas zespole, opatrzony trzynastotomowym wydawnictwem, obejmującym ok. 4 tys. zabytków i ok. 13 tys. napisów - cennych, w większości nieznanych dotychczas źródeł, skłonił nas do podjęcia próby zrealizowania podobnych badań na terenach sąsiednich.

Pierwszy etap na Pomorzu Zachodnim ma objąć tereny dawnej Nowej Marchii i pogranicza marchijsko-polskiego. Są to bardzo żmudne i czasochłonne badania, wymagające szczegółowej inwentaryzacji wszystkich obiektów sakralnych, cmentarzy itp. Zebrany materiał zabytkowy trzeba skonfrontować m.in. ze stanem badań, materiałami archiwalnymi. Całość wymaga wiedzy ze źródłoznawstwa, nauk pomocniczych historii, historii sztuki, zabytkoznawstwa, archiwistyki, języka niemieckiego i łaciny. Wyniki mają duże znaczenie nie tylko dla późniejszych studiów historycznych, mają też zastosowanie praktyczne - szczególnie w przypadku badań konserwatorskich na polu ochrony zabytków. Powstająca dokumentacja jest ważna również z punktu widzenia zabezpieczania zabytków przed zjawiskami niepożądanymi, np. kradzieżami. - Na terenie województwa lubuskiego współpracujemy z konserwatorem zabytków przy różnego rodzaju remontach, ze specjalistycznymi firmami zajmującymi się pracami przy zabytkach oraz z policją, jeśli zachodzi taka konieczność - z uwagi na bardzo wysoką szczegółowość wykonywanej dokumentacji i jej znaczenie w identyfikacji np. obiektów zaginionych i zniszczonych - dodaje prof. Tureczek.

Projekt uzyskał dofinansowanie 522 125 zł w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki. Pieniądze pozwolą sfinansować nie tylko wydawnictwa, ale przede wszystkim sprzęt i badania terenowe, które z uwagi na ich specyfikę są kosztochłonne. Do tej edycji konkursu zgłoszono 268 wniosków. Minister Edukacji i Nauki zakwalifikował do finansowania 39 projektów na łączną kwotę 39 660 287,00 zł. W tym projekt zielonogórskich naukowców.

Pracownicy Instytutu Historii UZ